ADOLF SHAPIRO. Μέρα Πέμπτη.
«Στις πρόβες πρέπει πάντα να υπερβάλλουμε».
… «Πρέπει πάντα να προσανατολιζόμαστε σωστά: πού εξελίσσεται το έργο; Στην πρωτεύουσα; Στην επαρχία;Είναι πολύ σημαντικό για τους χαρακτήρες και τη συμπεριφορά τους…
… Αν ένας ηθοποιός μιλάει δυνατά στη σκηνή, ο συμπαίκτης του πρέπει να μιλάει σιγά…. Δεν πρέπει να παίζεται αυτό που είναι γραμμένο με λέξεις, κάντε το ρόλο σας πιο πολύπλοκο. Όπως και στη ζωή. Στο συγκεκριμένο κείμενο πρέπει να παίξετε ένα άλλο κείμενο, μόνο με ήχους…
… Να μη λες κουβέντα για ό, τι σε βασανίζει πραγματικά. Όταν όπως λες ένα πράγμα και υπονοείς άλλο. Ό, τι κρύβεις, ξαφνικά προκαλεί σκάνδαλο για μια αλλη αφορμή. Τότε ο ηθοποιός δίνει στους θεατές ένα μυστήριο, ο θεατής αναρωτιέται τι συμβαίνει. Γιατί ο ήρωας έχει τόσο παράξενες αντιδράσεις; Ο ηθοποιός τρααβάει το ενδιαφέρον του.
…Στις πρόβες πρέπει πάντα να υπερβάλλουμε, μετά, στην παράσταση, μπορούμε να κατεβάσουμε την ένταση…
… «Κανένας σκηνοθέτης δεν μπορεί να δοκιμάσει τη σκέψη του χωρίς τον ηθοποιό, τι είναι σωστό και τι όχι. Ενίοτε ο ηθοποιός είναι εκείνος που προτείνει λύσεις…
… Δεν πρέπει να παίζουμε συνέχεια με τον ίδιο τρόπο: όσο περισσότερες αλλαγές, τόσο το καλύτερο. Όταν παίξουμε με έναν τρόπο, ψάχνουμε αμέσως για τον επόμενο…
… Ο Ντοστογιέφσκι πολύ συχνά χρησιμοποιεί τη μέθοδο «αναπαραγωγής της ιστορίας». Γιατί τη χρησιμοποιεί η ηρωίδα μας; Γιατί αναφέρει στην κόρη της τα γεγονότα που είναι δυσάρεστα και για τις δύο; Αυτό σημαίνει ότι η ηρωίδα θέλει να ξεκινήσει μια νέα ιστορία και για να πετύχει το δικό της και να δημιουργήσει ενοχές στην κόρη της, αναπαράγει τα δυσάρεστα γεγονότα…
… Πρέπει να υπάρχει ζωντανή δομή. Είναι σαν καρδιογράφημα, όπου η γραμμή πηγαίνει πάνω-κάτω και η ίσια γραμμή σημαίνει θάνατο.
Η παράσταση πεθαίνει όταν έχουμε ίσια γραμμή. Ο θεατής είναι σαν τον οδηγό που αποκοιμάται στον ίσιο δρόμο…
Η μαεστρία δεν είναι στον ίσιο δρόμο, αλλά στις στροφές, όπως στις παγοδρομίες, όταν ένας αθλητής χάνει στις στροφές.
Αυτό που κάνουμε στο Εργαστήριο είναι οι στροφές…
Όταν κάποτε ο μουσικοσυνθέτης Ραχμάνινοφ ρωτήθηκε πού φαίνεται η μαεστρία ενός πιανίστα, εκείνος απάντησε: «Να μην ακουμπάμε τις διπλανές νότες»…
Ο αριθμός των στροφών σε ένα ρόλο δείχνει τη μαεστρία του ηθοποιού. Ακόμα πιο δύσκολο είναι να κάνεις τις στροφές, αφού αναπτύξεις μεγάλη ταχύτητα. Είναι πια απόλυτη μαεστρία.
Προσέχετε τις αλλαγές, τις στροφές και ο ρόλος θα κυλήσει μόνος του…
… «Όταν έχετε ένα μεγάλο κείμενο, παίξτε σαν να μη θέλετε να το προφέρετε. Ειδάλλως, θα φαίνεστε πολυλογάς και ο θεατής θα σκέφτεται: «Τί λέει εκεί πέρα;» Όταν ο ηθοποιός στέκεται στο κέντρο της σκηνής και νιώθει βολικά, δεν τον ακούει κανείς. Ο Μιχαήλ Τσέχωφ το ονόμαζε «προκαταρτικό παίξιμο»: μίλησα γιατί δεν μπορούσα να μην το πω, κατά τα άλλα, δεν έχω καμιά όρεξη να μιλάω…
… Ο Στανισλάφσκι έλεγε ότι ο ηθοποιός πρέπει να δρά, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό: πρέπει να επιδρά…
… Όταν υπάρχει ένα μεγάλο κείμενο, μπορούμε να μεταφέρουμε όλη την κατάσταση σε κίνηση, το ενεργειακό πεδίο ανάμεσα σε δύο ηθοποιούς δεν πρέπει να χάνεται…
… Στη σκηνή είναι πολύ πιο δύσκολο για τον ηθοποιό να σιωπά παρά να μιλά: δεν μπορεί ένας ηθοποιός να μιλάει και ο συμπαίκτης του απλά να σιωπά…
… «Το ταμπεραμέντο ενός ήρωα πρέπει από κάπου να πηγάζει…
… Όταν είναι δύσκολο να κάνεις σύμμαχό σου τον συμπαίκτη, κάνε συμμάχους σου τους θεατές…
… Ένας ηθοποιός πρέπει να κάνει πρόβα για τον εαυτό του, όχι για τον σκηνοθέτη…
«Γιατί μιλάω για τις συγκρούσεις; Γιατί οι ηθοποιοί δεν πρέπει να ενώνουν τους ήρωές τους, αλλά να τους χωρίζουν, σαν να μιλάνε διαφορετικές γλώσσες. Δεν είναι σύγκρουση όταν οι ήρωες φωνάζουν ο ένας στον άλλον, είναι επικοινωνία γιατί γίνεται στο ίδιο επίπεδο. Όταν φωνάζουμε, χάνεται το μυστήριο. Έτσι, ο καυγάς δεν σημαίνει σύγκρουση, αλλά διαφορετικότητα σκέψης. Κάποιοι ηθοποιοί παίζουν τη σύγκρουση σαν τσακωμό και ο θεατής βαριέται.
Πρέπει να υπάρχει μυστήριο. Ο θεατής δεν πρέπει να περιμένει ότι ο ηθοποιός θα συνεχίσει τη σκηνή. Πρέπει να πετύχουμε στην αρχή τις αλλαγές και όχι συναισθήματα…
Πιστεύουμε, ότι η σκηνή γίνεται, όταν αλλάζουμε θέση πάνω της. Αλλά όχι! Η σκηνή γίνεται με κάθε νέα στροφή!
… «Στην πρόβα δεν πρέπει να δοκιμάζουμε το κείμενο, αλλά τα βλέμματα…»
… Αν το καρδιογράφημα είναι σωστό, το κείμενο κυλάει μόνο του. Οι λέξεις δεν πρέπει να είναι «στρογγυλες», πρέπει να μιλάνε τα βλέμματα και οι στάσεις…
… Αν ο ηθοποιός συμπεριφέρεται σωστά, και ο συμπαίκτης του θα συμπεριφέρεται σωστά…
… Δεν πρέπει να προσφέρουμε τη βολή στο συμπαίκτη μας, να του φτιάχνουμε άνετες συνθήκες, γιατί χάνεται η ενέργεια, ο ηθοποιός χάνει την εφευρετικότητά του…
… «Η δυσκολίες της δουλειάς πάνω στο ρόλο. Έχουμε δύο διαδικασίες: την ανάλυση και τη σύνθεση. Κάνουμε λάθος, όταν στην ανάλυση προσπαθούμε να πετύχουμε αποτέλεσμα. Στην ανάλυση πρέπει να διαχωρίζουμε και όχι να ενώνουμε!
Πρέπει να χωρίσουμε τη σκηνή σε στοιχεία και μετά να τα ενώσουμε. Αλλά αυτό δε σημαίνει ότι έχουμε αποτέλεσμα…