ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ – ΜΙΑ ΖΩΗ
Την 1η Ιουνίου του 1989 στο Νεκροταφείο του χωριού των συγγραφέων Περεντέλκινο έξω από τη Μόσχα (http://www.avantgardecentre.gr/20170120_peredelkino/) , κηδεύτηκε ο ποιητής Αρσένι Ταρκόφσκι (1907-1989), που απεβίωσε στις 27 Μαίου, «ο τελευταίος ποιητής του Αργυρού αιώνα της ρωσικής ποίησης», όπως τον αποκαλούν πολλοί ιστορικοί λογοτεχνίας. Σήμερα η ηθοποιός Αλεξία Καλτσίκη διαβάζει το ποίημα του ποιητή Τον τελευταίο μήνα του φθινοπώρου, γραμμένο 30 χρόνια πριν, το 1978. Το ποίημα θα γίνει ευρέως γνωστό στη Σοβιετική Ένωση το 1983, την ίδια χρονιά που κυκλοφόρησε στην Ιταλία το αριστούργημα του γιου του ποιητή, Νοσταλγία του Αντρέι Ταρκόφσκι: τα χρώματα του ποιήματος και της ταινίας είναι ίδια, και η απολογιστική διάθεση επίσης. Και οι δυο σαν να τραβάνε μια γραμμή κάτω από τις ζωές τους. Ο Αντρέι Ταρκόφσκι θα φύγει από τη ζωή πρώτος, το 1986, και ο Αρσένι δε θα συνέλθει ποτέ από αυτή την απώλεια.
Τον τελευταίο μήνα του φθινοπώρου
στη δύση της πικρής ζωής
γεμάτος θλίψη
μπήκα
στο δάσος χωρίς όνομα και φύλλα.
Ήταν απ’ άκρη σε άκρη λουσμένο
στο γαλακτερό
γυαλί ομίχλης.
Από τα γκρίζα κλαριά
έσταζαν δάκρυα καθαρά,
εκείνα, που μονάχα τα δέντρα χύνουν την παραμονή
χειμώνα, που καταργεί τα χρώματα.
Και ξάφνου έγινε το θαύμα:
στη δύση
έσταξαν τα σύννεφα λίγο γαλάζιο,
και μια ακτίνα, ίδια Ιουνίου φως, πέταξε
στο παρελθόν από τις μέρες μου,
που πρόκειται να έρθουν.
Και έκλαιγαν τα δέντρα την παραμονή
των γενναιόδωρων γιορτών κι ευλογημένων έργων,
και χαραγμένων στο λαζούρι ημερών.
Και οδηγούσαν το χορό τα περιστέρια
όπως στα πλήκτρα τρέχουνε τα χέρια
Από τη γη ως τα ψηλά τ’ αστέρια.
Φέτος το καλοκαίρι, στις 20 και 21 Ιουλίου, η Αλεξία Καλτσίκη εμφανίζεται ως Ηλέκτρα στο ομώνυμο αριστούργημα του Σοφοκλή στην Αρχαία Επίδαυρο. Παραγωγή Εθνικού Θεάτρου, σκηνοθεσία – Θάνος Παπακωνσταντίνου.
Το ποίημα «Τον τελευταίο μήνα του φθινοπώρου» του Αρσένι Ταρκόφσκι ακούγεται σε μετάφραση στα ελληνικά της Ευγενίας Κριτσέφσκαγια.