Μουσική και υγεία
Σημειώσεις ενός μουσικού
Γράφει Γιώργος Κριωνάς*
Η Alice Herz-Sommer, μια πιανίστρια που κατάφερε να γλιτώσει από στρατόπεδο συγκέντρωσης και πέθανε σε ηλικία 110 ετών, δήλωνε στις συνεντεύξεις της ότι κατάφερε να επιζήσει του ολοκαυτώματος χάρη στη μουσική. Τι μπορεί να κάνει η μουσική για σας;
Η Herz-Sommer έλεγε ότι ήταν η αγάπη της για τη μουσική που τη βοήθησε να ξεπεράσει εκείνη τη δύσκολη περίοδο της ζωής της, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης των Ναζί, Theresienstadt, στην τότε Τσεχοσλοβακία, επειδή μπορούσε σε κάθε δυσκολία να ανακαλεί στη μνήμη της τα αγαπημένα της μουσικά κομμάτια και να παίρνει δύναμη. «Η μουσική έσωσε τη ζωή μου και η μουσική με σώζει ακόμα … Είμαι Εβραία, αλλά ο Μπετόβεν είναι η θρησκεία μου».
Οι επιστήμονες φαίνεται, μέσα από τη δουλειά τους, να συμφωνούν μαζί της, αφού υποστηρίζουν ότι πράγματι η μουσική μπορεί να έχει τεράστια οφέλη στην ψυχική, πνευματική και σωματική μας υγεία. Ας τα ανακαλύψουμε.
Μουσική για πνευματική εγρήγορση
Η μουσική μπορεί να ενισχύσει την πνευματική μας εγρήγορση και τη συγκέντρωση, σύμφωνα με μελέτη, στα πλαίσια της οποίας επιστήμονες μελέτησαν την επίδραση στον εγκέφαλο, των κονσέρτων του Βιβάλντι γνωστών με το συλλογικό όνομα Οι Τέσσερις Εποχές.
Στη μελέτη συμμετείχαν νέοι εθελοντές οι οποίοι άκουσαν τα περίφημα κοντσέρτα για βιολί του Ιταλού συνθέτη, ενώ εκτελούσαν παράλληλα μια δύσκολη πνευματικά εργασία. Παράλληλα, οι επιστήμονες μετρούσαν την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου των συμμετεχόντων.
Από τα αποτελέσματα προέκυψε ότι οι συμμετέχοντες εκτέλεσαν την εργασία που τους υπέδειξαν οι ειδικοί πιο γρήγορα και με μεγαλύτερη ακρίβεια ακούγοντας Βιβάλντι, φτάνει τα σχετικά κομμάτια που άκουγαν να προέρχονταν από ζωντανή ηχογράφηση.
Η μουσική “χτίζει” καλύτερους μαθητές
Σύμφωνα με άλλη μελέτη του 2014, η οποία εξέτασε τις επιδόσεις παιδιών από φτωχικές συνοικίες του Σικάγο και του Λος Άντζελες, τα παιδιά που μαθαίνουν ένα νέο μουσικό όργανο μπορεί να αποκομίσουν ένα επιπρόσθετο όφελος: την ικανότητα να διατηρούν τις επιδόσεις τους στο σχολείο σε υψηλά επίπεδα, ιδιαίτερα στην εκμάθηση ξένων γλωσσών.
Στα πλαίσια της μελέτης, η οποία παρουσιάστηκε προ διετίας στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Ψυχολογικής Ένωσης, διαπιστώθηκε ότι τα παιδιά ηλικίας 9 με 10 ετών που είχαν διδαχτεί μουσική, είχαν καλύτερες επιδόσεις στο διάβασμα σε σχέση με όσα δεν είχαν παρακολουθήσει μουσικά μαθήματα.
Η επικεφαλής της μελέτης, Δρ. Nina Kraus από το πανεπιστήμιο Northwestern στο Σικάγο, είπε συγκεκριμένα ότι όσα παιδιά παρακολουθούσαν μαθήματα μουσικής για πέντε ή περισσότερες ώρες την εβδομάδα δεν παρουσίασαν καμία μείωση, όσον αφορά στις επιδόσεις τους στο διάβασμα, μια αναμενόμενη εξέλιξη για πολλά παιδιά που προέρχονται από φτωχές γειτονιές.
Οι επιστήμονες παρακολούθησαν επίσης τους εγκεφάλους των παιδιών μέσω τομογραφίας και διαπίστωσαν ότι μετά από δύο χρόνια εκπαίδευσης στη μουσική τα παιδιά μπορούσαν να ξεχωρίζουν καλύτερα τον έναν ήχο από τον άλλον, ακόμη και όταν βρίσκονταν σε χώρο με πολύ φασαρία.
Η μουσική κάνει καλό και στη μνήμη
Σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Newcastle στην Αυστραλία και το Πανεπιστήμιο Lille στη βόρεια Γαλλία, η μουσική μπορεί να βοηθήσει όσους έχουν υποφέρουν από απώλεια μνήμης εξαιτίας κάποιου τραυματισμού στο κεφάλι.
Στα πλαίσια της έρευνας άνθρωποι με προβλήματα μνήμης από τραυματισμό στο κεφάλι, οι οποίοι άκουγαν δημοφιλή τραγούδια, πέτυχαν να ανακαλέσουν στη μνήμη τους τον ίδιο αριθμό αναμνήσεων με συνομηλίκους τους που δεν αντιμετώπιζαν πρόβλημα με τη μνήμη τους.
Πολλά τα απρόσμενα οφέλη της μουσικής
Γενικότερα, σύμφωνα με πλήθος ερευνών, η μουσική μπορεί να βοηθήσει όσους αντιμετωπίζουν έντονο άγχος, καθώς και στην αντιμετώπιση συμπτωμάτων, τα οποία αποδίδονται στο άγχος (ταχυκαρδίες, αρρυθμίες κτλ), συμβάλλει στην ανακούφιση του σωματικού πόνου, συντελεί στη μείωση της υψηλής πίεσης και μπορεί ακόμη και να έχει καλά αποτελέσματα στη θεραπεία της δυσλεξίας.
Με μια ματιά, αυτά είναι τα 10 σημαντικότερα οφέλη της μουσικής, σύμφωνα με την επιστήμη:
- Μας κάνει πνευματικά δραστήριους
- Βοηθάει στη συγκέντρωση
- Ενισχύει τη δημιουργικότητα
- Μπορεί να βοηθήσει όσους έχουν έντονο άγχος
- Συμβάλλει στην ανακούφιση του πόνου
- Θεωρείται ότι συντελεί στη μείωση της υψηλής πίεσης
- Βοηθάει στην αντιμετώπιση συμπτωμάτων που οφείλονται στο στρες, όπως ταχυκαρδίες ή αρρυθμίες
- Μπορεί να έχει καλά αποτελέσματα στη θεραπεία της δυσλεξίας
- Βελτιώνει τη μνήμη
- Βοηθάει στην εκμάθηση ξένων γλωσσών
Ο Γιώργος Κριωνάς είναι καλλιτεχνικός διευθυντής του Κέντρου Πολιτισμού και Ανάπτυξης AVANTGARDE