Όταν ο 21ος αιώνας αλλάζει το σύνθημα
Στη «Pietà» του Γιώργου Στεφανακίδη το Βραβείο Καλύτερης παράστασης στο Suitcase Theatre Festival 2018» στο Olvio
γράφει η Ευγενία Κριτσέφσκαγια
Η καλύτερη παράσταση του Suitcase Theatre Festival 2018 στο Olvio (15-30 Σεπτεμβρίου) ήταν η «μικρού μήκους» 50λεπτη Pietà του Γιώργου Στεφανακίδη που υπογράφει το κείμενο, τη σκηνοθεσία και τη μουσική, με υπέροχες ερμηνεύτριες την Εβελίνα Αραπίδη (ερμηνεία) και την Μάιρα Μηλολιδάκη (σοπράνο).
Η σκηνή– λιτή, με θαμπό φως, που γλιστράει διαδοχικά στα πρόσωπα των δυο γυναικών, ντυμένες αναγεννησιακά, αν και τα ρούχα τους θυμίζουν ταυτόχρονα εκείνα που φοριούνται από τις γυναίκες της Ανατολής ακόμα και σήμερα. Τα ρούχα, που ακόμα είναι αμιγώς γυναικεία, που υποδηλώνουν τον ακόμα αμιγώς γυναικείο ρόλο – της συζύγου και της μάνας. Αυτά τα ρούχα έχουν επίσης πρωταγωνιστικό ρόλο στην παράσταση, και η Ελευθερία Δομένικου, που φιλοτέχνησε αυτά τα κοστούμια – μοιάζουν σαν να είναι βγαλμένα από τους μουσαμάδες του Ραφαήλ! – είναι αναμφισβήτητα το τρίτο πρόσωπο της ιστορίας.
Τα χέρια των δυο γυναικών στη σκηνή είναι άδεια. Στην Pietà του Μιχαήλ Άγγελου, που ο 24χρονος γλύπτης φιλοτέχνησε το 1499, η Παναγία κρατά στα χέρια τον νεκρό γιο της, αλλά οι ηρωίδες του έργου δεν μπορούν ούτε να νεκροφιλήσουν τα παιδιά (ή τους άνδρες) τους: είναι όλοι τους αγνοούμενοι…
Η Pietà του Γιώργου Στεφανακίδη είναι το πρώτο μέρος του τρίπτυχου Pietà – Verità – Libertà, δηλαδή Έλεος-Αλήθεια-Ελευθερία, και πράγματι, ο δρόμος προς την Ελευθερία οδηγεί μέσα από το Έλεος και την Αλήθεια. Είναι το νέο και μοναδικό τρίπτυχο της νέας χιλιετίας, που αντικατέστησε το μεγαλόπνοο και μεγαλόστομο τρίπτυχο της Γαλλικής Επανάστασης -Ελευθερία-Ισότητα-Αδελφοσύνη. Η Ιστορία έδειξε, ότι αυτό το σύνθημα, που έγινε λάβαρο της κάθε Επανάστασης από κει και πέρα, δεν μπορούσε να σταθεί επειδή αυτή η σειρά ήταν λάθος: κανείς δεν μπορεί να φτάσει στην Ελευθερία χωρίς να αφομοιώσει τα δυο πρώτα συναισθήματα, χωρίς να πιστεί για τα μοναδικά δίκαια της Ισότητας και της Αδελφοσύνης. Η Ελευθερία είναι το τέλος και όχι η αρχή του δρόμου.
Μετά από τη τερατοσύνη του 20ου αιώνα, ο 21ος δεν έχει καμιά ελπίδα, αν δεν ξεκινήσει από το Έλεος. Κι εδώ η μεγάλη αλήθεια καιτο μεγάλο εύρημα του Γιώργου Στεφανακίδη. Δεν είναι η Αλήθεια το ζητούμενο, ή μάλλον όχι ακόμα. Το ζητούμενο είναι το Έλεος. Για τον 20ο αιώνα μας μιλούν οι δυο αναγεννησιακές γυναίκες στη σκηνή, για τα γεγονότα, που είναι ακόμα στη μνήμη όλων μας, παρόλο που μιλούν οι αιώνιες και βιβλικές Εύα, Ρεβέκκα, Μαρία Μαγδαληνή. Μιλούν για τα γεγονότα, που σημάδεψαν τον 20ο αιώνα και ακύρωσαν ό, τι καλύτερο και φωτεινότερο υπήρχε: τη Σφαγή του Νανσίνκγ, όταν το Δεκέμβρη του 1937, στη διάρκεια του πολέμου ανάμεσα στην Δημοκρατία της Κίνας και τη Ιαπωνική Αυτοκρατορία, οι Ιάπωνες μέσα σε έξι εβδομάδες βασανισμών και βιασμών, έσφαξαν πάνω από 300 χιλιάδες κατοίκους της τότε πρωτεύουσας της Κίνας (τα αμερικάνικα αρχεία μιλούν για 500 χιλιάδες νεκρούς), το Άουσβιτς, όπου από το 1941 έως και το 1945 στους φούρνους των ναζί κάηκαν σχεδόν ενάμιση εκατομμύριο άνθρωποι, την Αμμόχωστο, πόλη-φάντασμα.
«Μοιάζω με άγαλμα, αλλά δεν είμαι», – λέει η ηρωίδα της Εβελίνας Αραπίδη, η Εύα, η Ρεβέκκα, η Μαρία Μαγδαληνή, καταδικασμένη να χάνει τα παιδιά της, ωσότου ο κόσμος μάθει να είναι ελεήμων.
Τελικά, ο δρόμος προς την Ελευθερία δεν είναι τόσο επώδυνος…
Φωτογραφία μετά την παράσταση της 16ης Σεπτεμβρίου: Μάιρα Μηλολιδάκη, Ντίνα Σαράντη, Γιώργος Στεφανακίδης, Εβελίνα Αραπίδη