γράφει η Τατιάνα Νικιτινα
Φέτος συμπληρώνονται 335 χρόνια από τη γέννηση του Αντρέι Νάρτοφ (1683-1756), Ρώσου πολυτεχνήτη, ακαδημαϊκού και γλύπτη, ανθρώπου με πλέον ταπεινή καταγωγή, που κατάφερε να ξεχωρίσει και να κερδίσει την εύνοια του Αυτοκράτορα, ο οποίος εκτιμούσε και επιβράβευε δυο προσόντα – την εργατικότητα και το ταλέντο. Και εφόσον κάτι τέτοιοι ηγέτες – με ανοιχτό μυαλό και δημιουργικότητα – σπανίζουν, μπορούμε να πούμε, ότι ο Αντρέι Νάρτοφ στάθηκε στο ξεκίνημά του τυχερός με την εποχή που του έλαχε.
Τεράστια ήταν η συνεισφορά του Νάρτοφ στην πολεμική μηχανική, στην κατασκευή και την αποκατάσταση των όπλων πυροβολικού, αλλά κυρίως – στην κατασκευή μηχανών για μορφοποίηση μετάλλων, ξύλου και άλλων υλικών, των τόρνων. Σ΄αυτόν ανήκει και η εφεύρεση του τόρνου «των επίπεδων ανθρωπίνων μορφών», κοινώς – πορτραίτων.
Ο Νάρτοφ εφηύρε πάνω από 30 τόρνους, εξασφαλίζοντας τα πρωτεία στη Ρωσία σε παγκόσμιο επίπεδο για πολλά χρόνια. Σήμερα όμως το όνομά του είναι άγνωστο ακόμα και σε κείνους, που ασχολούνται επαγγελματικά με το θέμα. Έτσι, για παράδειγμα, θεωρείται, ότι η μοντέρνα μηχανική ξεκινά από τον Άγγλο Henry Maudslay: το 1794 ο Maudslay κατασκεύασε τον πρώτο τόρνο που δημιουργούσε σπείρωμα παράγοντας την γνωστή βίδα, αλλά στην πραγματικότητα ο Αντρέι Νάρτοφ κατασκεύασε αυτόν τον τόρνο ήδη το… 1717!
Την περίοδο 1718-1719 ο προικισμένος μηχανικός ταξίδεψε στις χώρες της Βιομηχανικής Επανάστασης – Αγγλία, Γαλλία, και έγραψε στον Πέτρο, ότι πουθενά στη Ευρώπη οι τόρνοι ούτε κατά διάνοια δεν πλησιάζουν τους ρωσικούς. Ακόμα και ο Πρώσος βασιλιάς, Friedrich Wilhelm I διδάχτηκε να δουλεύει τον τόρνο από τον Ρώσο Νάρτοφ!
Πολλές εφευρέσεις του Αρχιτορναδόρου του Αυτοκράτορα ξεχάστηκαν: μετά το θάνατο του Μέγα Πέτρου το 1725 και την ενθρόνιση της συζύγου του Αικατερίνης Α΄, ο Αρχιμηχανικός έπεσε σε δυσμένεια για κάμποσα χρόνια. Είπαμε, για ν’ ανθίσει ένα ταλέντο χρειάζονται πολλοί και διάφοροι παράγοντες, ένας από τους οποίους – οι Αρχές με ανοιχτά μυαλά… Η νέα λαμπρή εποχή στην Ιστορία της Ρωσίας θ’ αργήσει να έρθει, και ο Νάρτοφ θα πεθάνει, πολύ πριν ανέβει στο θρόνο η «πνευματική διάδοχος» του Πέτρου, η Μεγάλη Αικατερίνη…