της Ευγενίας Κριτσέφσκαγια
50 χρόνια πριν, το 1966, στο Φεστιβάλ των Καννών το Χρυσό Φοίνικα κέρδισε η ταινία του Κλωντ Λελούς «Ένας άνδρας, μια γυναίκα», που ακόμα χαλάει τον κόσμο, παρόλο που ο κόσμος αυτός έχει αλλάξει άρδην.
Το 1958 ο Κλωντ Λελούς παρακολούθησε στις Κάννες την ταινία του Μιχαήλ Κολατόζωφ «Οι γερανοί πετούν», μοναδική σοβιετική ταινία που κέρδισε το Χρυσό Φοίνικα στην ιστορία του θεσμού: στο διαγωνιστικό μέρος η ταινία μπήκε χάρη στον Λελούς που το απαίτησε από τον διευθυντή του Φεστιβάλ, λέγοντας ότι η ταινία «δεν υπάρχει». Με τους «Γερανούς» έκλαιγε ο Πικάσσο, ο οποίος αμέσως μετά την προβολή δήλωσε ότι ήταν η καλύτερη ταινία όλων των εποχών.
Σχεδόν μέχρι το τέλος της ταινίας στην αίθουσα δεν ακούστηκε ο παραμικρός ήχος. Οι Ρώσοι πρωταγωνιστές και ο σκηνοθέτης τα έχασαν: μήπως οι θεατές δεν έχουν καταλάβει τίποτα; Αλλά οι θεατές απλά… έκλαιγαν. Άνδρες και γυναίκες. Μετά σηκώθηκαν και χειροκροτούσαν ώρες…
Στην ταινία πρωταγωνίστησε η Τατιάνα Σαμόιλοβα, 23-χρονη φοιτήτρια της Δραματικής Σχολής: μετά από την προβολή της ταινίας την κάλεσαν στο Χολυγούντ να παίξει την… Άννα Καρένινα! Όπως γνωρίζουμε, θα την παίξει 10 χρόνια αργότερα, το 1967, όχι όμως σε ένα από τα περίφημα αμερικανικά στούντιο, αλλά και πάλι στο ΜΟΣΦΙΛΜ. Θα μπορούσε να πάρει γι’ αυτόν τον ρόλο ακόμα έναν Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες, το 1968, αλλά το Φεστιβάλ ακυρώθηκε από την «Άνοιξη του Παρισιού».
Τότε, το 1958, η Σαμόιλοβα έφυγε με το βραβείο της «πιο γοητευτικής και σεμνής ηθοποιού».
Η σπουδαία ηθοποιός πέθανε δυο χρόνια πριν, στις 4 Μαίου του 2014, την ημέρα των 80ων γενεθλίων της. Την έλεγαν περίεργη, την έλεγαν αλλόκοτη, την έλεγαν απροσάρμοστη, αλλά η αλήθεια είναι, ότι λίγοι μπορούσαν ν’ αντέξουν το βλέμμα των ματιών της… Η Σαμόιλοβα ήρθε στη Γή από κάποιον άλλο κόσμο και σ’ εκείνο τον κόσμο επέστρεψε. Χωρίς ν’ αφήσει πίσω της περιουσίες ή ακίνητα, καταθέσεις ή κοσμήματα. Ζούσε απλά και φτωχικά, όπως πίστευαν όσοι εκτιμούν τα γήινα. Αλλά δεν έλειπαν από τη ζωή της ούτε τα βιβλία, ούτε ο κινηματογράφος, ούτε το θέατρο. Ο καθένας επιλέγει μόνος του, πώς να σπαταλήσει το χρόνο…
Γιατί ξαφνικά θυμηθήκαμε τους «Γερανούς» και την Σαμόιλοβα;
Γιατί οι καιροί είναι πονηροί και κανείς δεν μας εγγυάται, ότι η φρίκη δε θα επαναληφθεί.
Γι΄αυτό, λίγη μνήμη δεν βλάπτει…
