«Η πανδημία αντιμετωπίζεται μόνο από κοινού…»
συνέντευξη στο AVANTGARDE του Αντιπροέδρου του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της Μόσχας, κ. Suren Vardanyan
Ο πλανήτης μας έχει αφήσει πίσω έναν διαφορετικό χρόνο, όταν δοκιμάστηκαν (και συνεχίζουν να δοκιμάζονται) όχι μόνο οι αντοχές του κόσμου, αλλά όλες οι σχέσεις, που δημιουργήθηκαν μέσα σε χιλιετίες της ύπαρξής του: κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές. Η κάθε μία από τις χώρες αντιμετώπισε με διαφορετικό τρόπο αυτή την παγκόσμια απειλή με διαφορετικά αποτελέσματα. Για να μάθουμε τι έκανε η Ρωσία στο δρόμο του αγώνα ενάντια στην πανδημία, ζητήσαμε να μας απαντήσει σε κάποιες ερωτήσεις ο κ. Suren Vardanyan, Αντιπρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της Μόσχας, μεγάλος φίλος της Ελλάδας και θιασώτης των ρωσοελληνικών σχέσεων.
– Πέρασε περισσότερο από ένας χρόνος από τότε που η εξάπλωση του covid-19 έφθασε στο στάδιο της πανδημίας. Από τον απόλυτο φόβο ο κόσμος πέρασε στην ελπίδα, πολλές χώρες άρχισαν να παράγουν εμβόλια, ξεκίνησε ο μαζικός εμβολιασμός, στον αγώνα για τη ζωή και την υγεία ο κόσμος απέκτησε όπλα και ως εκ τούτου προέκυψε το θέμα της αποκατάστασης της διαταραγμένης οικονομίας. Ποια μέτρα έχουν ληφθεί στη Ρωσία; Στην Ελλάδα πχ, έχουν κλείσει εδώ και 5 μήνες εμπορικά καταστήματα, εστιατόρια, θέατρα, κινηματογράφοι. Οι μετακινήσεις έχουν περιοριστεί όχι μόνο σε απόσταση, αλλά και χρονικά.
– Εάν μιλήσουμε για τη Μόσχα, στην αρχή της πανδημίας είχαν ληφθεί πολύ σκληρά μέτρα, από το Μάρτιο του 2020 ξεκίνησαν σταδιακά αυστηροί περιορισμοί. Εφαρμόστηκε το σύστημα ψηφιακών ελέγχων των μετακινήσεων, άνθρωποι άνω των 65 ετών είχαν περιοριστεί άμεσα στα σπίτια τους με δικαίωμα για βόλτα και για αγορές στα καταστήματα σε ακτίνα ενός χιλιομέτρου από το σπίτι τους. Στη συνέχεια σταδιακά ξεκίνησε η ελάφρυνση των μέτρων, τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο της περυσινής χρονιάς δόθηκε η δυνατότητα να ανοίξουν οι επιχειρήσεις με περιορισμό των ατόμων στους χώρους εργασίας, δλδ, 30 % εργάζονταν στις εγκαταστάσεις της εταιρείας, οι υπόλοιποι από απόσταση. Υπήρχε καταγραφή και αυστηρή τήρηση των ποσοστώσεων της φυσικής παρουσίας.
– Τα καταστήματα και τα εμπορικά κέντρα είχαν κλείσει;
– Σε γενικές γραμμές τα καταστήματα και τα εμπορικά κέντρα δεν έκλεισαν ποτέ. Αλλά υπήρχε ο περιορισμός της ταυτόχρονης παρουσίας πολλών ατόμων στο κατάστημα.
– Και η εστίαση;
– Τα καταστήματα εστίασης στην αρχή έκλεισαν και στη συνέχεια άνοιξαν με την υποχρεωτική τήρηση της απόστασης ανάμεσα στα τραπέζια. Λίγο μετά επετράπη να ανοίξουν χωρίς περιορισμούς.
– Το άνοιγμα της εστίασης επηρέασε την αύξηση των κρουσμάτων?
– Ουσιαστικά όχι, στην αρχή. Στη συνέχεια το φθινόπωρο έγινε μια αρκετά σοβαρή αύξηση των κρουσμάτων. Αυτό το δεύτερο κύμα, σε σύγκριση με το πρώτο, κατέλαβε μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού, πολλοί άνθρωποι χρειάστηκαν νοσηλεία στο νοσοκομείο, αυξήθηκαν οι θάνατοι. Το δεύτερο κύμα αποδείχτηκε πιο σοβαρό. Όμως, οι αρχές πρόλαβαν να προετοιμαστούν: με το δεύτερο κύμα είχαν ξεκινήσει να λειτουργούν όλες οι νοσοκομειακές μονάδες, είχε ολοκληρωθεί η κατασκευή ενός πολύ μεγάλου νοσοκομείου κοντά στη Μόσχα με μερικές χιλιάδες κρεβάτια, τα εκθεσιακά κέντρα είχαν μετατραπεί σε νοσοκομεία. Δηλαδή, είχαν προλάβει να δημιουργήσουν σοβαρή νοσοκομειακή υποδομή. Οι γιατροί, φυσικά, είχαν πιο βαρύ πρόγραμμα εργασίας, πολλές κλινικές έκλεισαν για περιστατικά ρουτίνας. Υπήρξαν συζητήσεις για το πώς όλη αυτή η κατάσταση επηρέασε συνολικά την υγεία των πολιτών, γιατί προφανώς υπήρχαν και άλλες ασθένειες που έπρεπε να παρακολουθούνται και να αντιμετωπίζονται. Σταδιακά, τα πράγματα ισορρόπησαν όταν σταθεροποιήθηκε ο αριθμός των κρουσμάτων.
– Πότε περίπου ήρθε η σταθεροποίηση?
– Στις αρχές αυτού του έτους. Τον Δεκέμβριο, παραμονές των εορτών, οι αρχές βρίσκονταν σε επαγρύπνηση: τις γιορτινές ημέρες δόθηκε στα εστιατόρια άδεια να λειτουργούν ως τις 23.00 με τήρηση όλων των μέτρων της υγιεινής. Οι άνθρωποι επίσης μαζεύονται και στα σπίτια. Υπήρξε σκληρή παρακολούθηση της τήρησης της μάσκας στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Παρακολουθούσαν επίσης τους ασθενείς με κόβιντ να μην κυκλοφορούν έξω, έκοβαν πρόστιμα. Τώρα όλα αυτά έχουν ηρεμήσει. Οι περιορισμοί για τη φυσική παρουσία ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας στους χώρους εργασίας έχουν πλέον χαρακτήρα σύστασης, ο ίδιος ο εργοδότης αποφασίζει για το άν θα επιτρέψει να εργαστεί ο συγκεκριμένος άνθρωπος ή όχι. Επίσης συνεχίζεται ο μαζικός εμβολιασμός.
– Υπήρχαν περιορισμοί στις μετακινήσεις στη χώρα;
– Μερικές περιοχές έκλειναν για μικρό χρονικό διάστημα. Η Μόσχα βρισκόταν σε πιο δύσκολη κατάσταση. Αλλά και στη Μόσχα τα πάντα ήταν ρυθμισμένα.
– Υπάρχουν στη Ρωσία αρνητές της πανδημίας; Υπάρχει ενεργό κίνημα, διαδηλώσεις;
– Όχι, τέτοιες διαδηλώσεις δεν έχουμε. Αλλά δεν έχουμε και τα πάντα κλειστά όπως εσείς, σε μας εδώ όλα δουλεύουν…
– Και αυτό δεν έχει οδηγήσει σε αύξηση κρουσμάτων?
– Για την ώρα όχι, να χτυπήσω ξύλο..
– Ποιες είναι οι προγνώσεις στη Ρωσία, φαίνεται το τέλος της πανδημίας;
– Η πρόγνωση σε αυτή την περίπτωση είναι άχαρο έργο. Όλοι καταλαβαίνουμε ότι, πιθανότατα, θα υπάρχουν περιοδικοί επανεμβολιασμοί…
– Πόσο σοβαρά έχει επηρεάσει η επιδημία την οικονομία;
– Δεν ισχύει το ίδιο για όλους. Οι εταιρείες, όπου οι υπάλληλοι δούλευαν από απόσταση, παρουσιάζουν ανάπτυξη. Το εμπόριο από απόσταση επίσης. Αλλά τα θέατρα, τα εκθεσιακά κέντρα πχ υπέστησαν μεγάλο πλήγμα. Όπως και οι εταιρείες που έχουν ανάγκη τη φυσική παρουσία των ανθρώπων.
– Στις εταιρείες αυτές το κράτος έχει δώσει επιδοτήσεις;
– Ναι, επιδοτήθηκαν οι μισθοί, επιδοτήθηκαν τα πάγια έξοδα των ξενοδοχείων πχ, επιδοτήθηκαν τα ενοίκια, δόθηκαν δάνεια με ευνοϊκούς όρους, επιδοτήθηκε η λειτουργία των εργοστασίων, η εξαγωγική δραστηριότητα. Δόθηκαν επιδόματα για τα παιδιά, οι συνταξιούχοι πήραν επιπλέον χρήματα, περίπου 5000 ρούβλια (65 евро), δεν είναι πολλά λεφτά, αλλά είναι κάτι.
– Τα σχολεία έκλεισαν καθόλου?
– Και τα σχολεία και τα πανεπιστήμια είχαν κλείσει, αλλά τώρα σιγά σιγά ανοίγουν, τα σχολεία εδώ και 2-3 μήνες λειτουργούν. Και τα πανεπιστήμια.
– Στη Ρωσία και στην Ελλάδα τα προβλήματα σχετικά με τον κορωνοιό επιλύονταν με διαμετρικά αντίθετο τρόπο. Στη Ρωσία τίποτα δεν έκλεισε ή έκλεισαν για κάποιο διάστημα, σε μας εδώ έκλεισαν τα πάντα, και στο πρώτο κύμα, και στο δεύτερο. Εσείς πώς το βλέπετε, τι είναι πιο σωστό; Έπρεπε να κλείσουν τα πάντα;
– Πιθανώς, αυτή δεν είναι η καλύτερη λύση, αλλά την πρώτη στιγμή, όταν κανείς δεν καταλάβαινε τι συμβαίνει, αυτά τα μέτρα ήταν δικαιολογημένα.
– Ποιες είναι οι προγνώσεις για το καλοκαίρι, για τον τουρισμό;
– Αρκετές χώρες έχουν ανοίξει για τους τουρίστες μας, Μαλδίβες, Σεϋχέλλες, Τουρκία. Οι άνθρωποι έχουν επιθυμήσει τα ταξίδια. Όμως αυξήθηκε σε σημαντικό βαθμό ο εσωτερικός τουρισμός, οι Ρώσοι άρχισαν να ανακαλύπτουν τη χώρα τους. Εκτός αυτού, τώρα υπάρχουν ειδικά προγράμματα στήριξης του τοπικού τουρισμού, όταν εσύ πληρώνεις το πακέτο δισκοπών και το κράτος σου επιστρέφει το 5-10% του κόστους.
– Οι Ρώσοι θα φοβούνται να ταξιδεύουν το καλοκαίρι στο εξωτερικό; Ποια είναι η άποψη σας;
– Νομίζω ότι εμείς δεν φοβόμαστε τίποτα..
– Οπότε η Ελλάδα μπορεί να ελπίζει σε μεγάλη εισροή Ρώσων τουριστών;
– Εξαρτάται. Δεν ξέρω τι θα γίνει με τα πιστοποιητικά εμβολιασμού που σκοπεύει να εφαρμόσει η Ευρώπη. Γιατί τα πιστοποιητικά θα ισχύουν για τα εμβόλια που αναγνωρίζονται στην Ευρώπη.
– Μα είχαν πει ότι θα δεχτούν και το Σπούτνικ…
– Για την ώρα κανείς δεν το δέχεται..
– Πότε αναμένονται οι αποφάσεις, γιατί οι Έλληνες ήδη προβλέπουν άφιξη εκατομμυρίων Ρώσων;
– Δε το γνωρίζω. Όλα εξαρτώνται από την ΕΕ. Η Αυστρία εξετάζει το θέμα ανεξάρτητα από την ΕΕ, η Γερμανία και η Γαλλία επίσης, η Ιταλία έχει ήδη υπογράψει τη συμφωνία για συμπαραγωγή του εμβολίου. Η Σλοβακία έχει αγοράσει εμβόλια, παρά τα εσωτερικά σκάνδαλα, επειδή εκεί φυσικά πολεμάνε το ρωσικού εμβολίου. Η Ουγγαρία πρώτη από όλους αγόρασε το ρωσικό εμβόλιο, είπε καλά όλα αυτά, αλλά για μένατο πιο σημαντικό είναι η υγεία του λαού μου. Η Τσεχία είναι έτοιμη να αγοράσει.
– Γιατί η Ευρώπη καθυστερεί την επίσημη αναγνώριση ή την αγορά του ρωσικού εμβολίου;
– Δεν θα ήθελα να το σχολιάσω αυτό, δεν είμαι γιατρός επιδημιολόγος και δεν ξέρω γιατί οι Βρυξέλες καθυστερούν τη λύση. Κατά την άποψή μου, αυτό είναι πολύ περίεργο γιατί λογικά η κοινή συμφορά θα έπρεπε να ενώσει τους ανθρώπους. Αλλά σε αυτή την περίπτωση αυτό δεν συμβαίνει.
– Υπάρχουν πληροφορίες ότι θα κατασκευαστούν εργοστάσια για κοινή παραγωγή του εμβολίου.
– Η πώληση του ρωσικού εμβολίου παντού γίνεται ως παραγωγή. Μεταφέρεται η τεχνολογία με συγκεκριμένους όρους, έχει ξεκινήσει η παραγωγή στην Αργεντινή, στην Τουρκία εξετάζεται το θέμα, στην Αφρική το εμβόλιο πάει με γοργούς ρυθμούς..
– Και στην Ευρώπη;
– Οι Ιταλοί έβαλαν τις υπογραφές, οι Σέρβοι, οι Γερμανοί λένε ότι είναι έτοιμοι. Το πιο σημαντικό θέμα τώρα στη Ρωσία είναι η έλλειψη των παραγωγικών μονάδων, γιατί είμαστε η μοναδική χώρα στον κόσμο που έχει 3 εμβόλια. Εκτός αυτού, η Ρωσία είναι η μοναδική χώρα που καταχώρησε και παράγει εμβόλιο κατά του κορωνοιού για τα ζώα. Επειδή ο ιός αυτός μεταφέρεται και από τα ζώα.
– Ποια εμβόλια χρησιμοποιούνται τώρα στη Ρωσία;
– Το Σπούτνικ, το Επιβακ και Κοβιβακ, δηλαδή μόνο ρωσικά εμβόλια.
– Πώς ακριβώς γίνεται ο εμβολιασμός. Πάτε στο εμβολιαστικό κέντρο…
– Πρώτα από όλα, στην είσοδο μετράνε τη θερμοκρασία του σώματος, στη συνέχεια συμπληρώνουμε έντυπο με τις ερωτήσεις που αφορούν την τρέχουσα κατάσταση της υγείας. Μετά γίνεται μέτρηση της πίεσης και η περιεκτικότητα οξυγόνου στο αίμα. Αν οι δείκτες το επιτρέπουν, η νοσοκόμα σας κάνει το εμβόλιο. Μετά από το εμβόλιο παραμένετε στο χώρο υπό την επίβλεψη του ιατρικού προσωπικού για μισή ώρα. Στη συνέχεια παίρνετε ένα βιβλιάριο όπου αναφέρονται οι ημερομηνίες του πρώτου και του δεύτερου εμβολιασμού, καθώς και η ονομασία του εμβολίου. Επίσης σας δίδεται ένα έντυπο όπου αναφέρονται όχι μόνο οι πιθανές παρενέργειες, αλλά και οι συστάσεις για τις πρώτες μέρες μετά τον εμβολιασμό, για το τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται να κάνετε.
– Κύριε Βαρντανιάν, μπαίνουμε σε μια περίοδο σχετικού ανοίγματος της οικονομίας, περιμένοντας το πλήρες άνοιγμα μετά το Πάσχα με την ελπίδα ότι ο μαζικός εμβολιασμός θα ανακόψει το τρίτο κύμα το φθινόπωρο. Ποιο πιστεύετε εσείς είναι το κλειδί για την αντιμετώπιση αυτής της παγκόσμιας κρίσης;
– Το κλειδί βρίσκεται στις κοινές, συντονισμένες δράσης από όλες τις χώρες του κόσμου. Δυστυχώς, δεν βλέπουμε να συμβαίνει κάτι τέτοιο. Αυτό σημαίνει ότι είναι πολύ νωρίς να κάνουμε προγνώσεις.