Ο Αιμίλιος Χειλάκης διαβάζει Ιωσήφ Μπρόντσκι

ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ – ΜΙΑ ΖΩΗ

Ο ηθοποιός Αιμίλιος Χειλάκης διαβάζει ακόμα ένα ποίημα «εκτός Χρόνου» του Ιωσήφ Μπρόντσκι – Διδώ και Αινείας, το οποίο ο μελλοντικός Νομπελίστας έγραψε το 1969, μαγεμένος από την ομώνυμη όπερα του άγγλου συνθέτη του 17ου αιώνα Χένρι Πέρσελ, που πέθανε σε ηλικία μόλις 35 ετών. Κάποιος είπε, ότι οι Αρχαίοι τα είπαν όλα, και ότι στο ομηρικό έπος κάθε καλλιτέχνης μπορεί να αναζητήσει θέματα και πλοκές. Την ιστορία της Διδούς και του Αινεία, αφηγήθηκε ο  Βιργίλιος το 29 π.Χ., μια ιστορία απελπισμένου έρωτα και προδοσίας. Γιος της Αφροδίτης ο Αινείας, ήρωας Τρωικού πολέμου στον πλευρό των Τρώων, στο δρόμο προς την Ιταλία βρίσκει καταφύγιο στο παλάτι της βασίλισσας της Καρχηδόνας, ωραίας Διδούς. Η Αφροδίτη κάνει τη βασίλισσα να ερωτευτεί τον γιο της και η Διδώ προσφέρει στον Αινεία το βασίλειο και την ίδια της τη ζωή. Αλλά ο γάμος δεν χωρά στα ηρωικά σχέδια του Αινεία: τον περιμένουν μεγαλεία και έχει να επιτελέσει ένα θεάρεστο έργο – να ιδρύσει τη Ρώμη. Τον καλεί το καθήκον, δηλαδή…

Και ο μεγάλος άνδρας

την Καρχηδόνα αφήνει πίσω.

 

Η Διδώ, όμως ως γυναίκα, βάζει τον έρωτα πάνω από το καθήκον, και βλέποντας τον αγαπημένο της να αναχωρεί, αυτοκτονεί, αφήνοντας ορφανό το λαό της και τη χώρα.

Εκείνη στεκόταν

δίπλα στη φωτιά, που άναψαν

οι στρατιώτες της κάτω από τους τοίχους,

και έβλεπε, πως στην ομίχλη

ανάμεσα στη φλόγα και τον καπνό,

αθόρυβα γκρεμιζόταν η Καρχηδόνα

αιώνες πριν από του Κάτωνα την προφητεία.

 

Ένα χρόνο πριν το θάνατό του ποιητή, στις 22 Σεπτεμβρίου του 1995, το Times Literary Supplement, Ένθετο των  Times του Λονδίνου, δημοσιεύει το κείμενο του Ιωσήφ Μπρόντσκι, αφιερωμένο στην όπερα του Πέρσελ Διδώ και Αινείας. Μεταξύ άλλων ο ποιητής γράφει:

«Στη Ρωσία το δίσκο (με την όπερα του Περσέλ – σημ. μτφ) έφερε η Άννα Αχμάτοβα, όταν επέστρεψε από την Οξφόρδη, όπου ανακηρύχθηκε ομότιμη διδάκτορας (δηλαδή το 1965 – σημ. μτφ). Ο άγγλος ποιητής Στίβεν Σπέντερ της ζήτησε να το παραδώσει σε έναν άνθρωπο. Αυτός ο άνθρωπος άκουγε τον δίσκο επί μήνες, ώσπου συνειδητοποίησε, ότι τον ξέρει απέξω. Αυτός ο δίσκος ήταν στο πικάπ και στις 5 Μαρτίου του 1966, την ημέρα, που πέθανε η Άννα Αχμάτοβα. Ο ιδιοκτήτης του δίσκου το έπαιξε προς το τέλος, όπου ακουγόταν η άρια της Διδούς: «Να με θυμάσαι»…

Το ποίημα «Διδώ και Αινείας» του Ιωσήφ Μπρόντσκι ακούγεται σε μετάφραση στα ελληνικά της Ευγενίας Κριτσέφσκαγια