Αντρέι Πλατόνοφ – Ένα Ποίημα – Μια ζωή

Σήμερα  ο Μανώλης Φάμελλος διαβάζει αποσπάσματα από τα σημειωματάρια του ρώσου ποιητή και συγγραφέα Αντρέι Πλατόνοφ (1899-1951), ενός από τους πιο δύσκολους, πιο αινιγματικούς και τραγικούς κλασικούς του 20ου αιώνα.

Ο Μανώλης Φάμελλος δεν έχει ανάγκη από συστάσεις. Αλλά υπάρχει κάτι, που ίσως δεν γνωρίζουν οι θαυμαστές του: είναι άνθρωπος του βιβλίου, και μπαίνοντας στο στούντιό του στη Γλυφάδα, νομίζεις, ότι βρίσκεσαι σε κάποια από τις πλούσιες Δημόσιες Βιβλιοθήκες.  Πολύ καλός γνώστης της ρωσικής λογοτεχνίας γενικά και της ρωσικής ποίησης ειδικά, ο Μανώλης επέλεξε να διαβάσει σπαρακτικά κείμενα – «πεζά ποιήματα» του Αντρέι Πλατόνοφ, σημειώσεις, που έγραφε επί 20 χρόνια και βάλε, από το 1921 έως το 1944, την πιο δύσκολη, πιο κρίσιμη για τη χώρα και τον λαό της περίοδο. Στη Ρωσία κάποιοι τον θεωρούν μοναδική λογοτεχνική ευφυΐα του 20ου αιώνα, και μακαρίζουν τη μοίρα, που τον άφησε να ζήσει έστω αυτά τα 50 χρόνια. Η λογοτεχνική του πορεία δεν ήταν ρόδινη ήδη από το 1931, όταν, μετά από την ανάγνωση του εκτενούς διηγήματός του Προληπτικά («Впрок»), ο Στάλιν είπε: «Ταλαντούχος συγγραφέας, αλλά κάθαρμα». Ούτε και η προσωπική του  ζωή: το 1938 συλλαμβάνεται ο 15χρονος γιος του, Πλατόν, και μετά από δυο χρόνια βγαίνει από τη φυλακή φυματικός και καταδικασμένος. Φροντίζοντας το παιδί του, ο Αντρέι Πλατόνοφ προσβάλλεται επίσης από φυματίωση, πολλοί λένε, ότι σκόπιμα για να πεθάνει λίγα χρόνια μετά από τον γιο του.

«Όσο αγαπώ και μπορώ να αγαπώ, ο κόσμος δεν μπορεί να είναι άσχημος και δε θα είναι». Ο Αντρέι Πλατόνοφ δεν αμφισβήτησε ποτέ αυτή του τη στάση. Δέχθηκε στωικά, σωκρατικά, όσα του έστειλε η μοίρα, λέγοντας στους ανθρώπους πράγματα, που φοβούνταν και φοβούνται να πουν οι ίδιοι στους εαυτούς τους. Γι΄αυτό και τα κείμενά του προορίζονται για τολμηρούς και μόνο.

Αποσπάσματα από τα σημειωματάρια του Αντρέι Πλατόνοφ ακούγονται σε μετάφραση στα ελληνικά του Χρήστου Χρυσόπουλου.